4 lutego – Dzień Patronki Szkoły
Konstancja Markiewicz
a właściwie: Constance Georgine Markiewicz (Markievicz), zw. Countess Markiewicz (Markievicz), z domu Gore-Booth (ur. 4 lutego 1868 w Londynie, zm. 15 lipca 1927 w Dublinie) – irlandzka działaczka niepodległościowa i społeczna.
Pochodziła z bogatej ziemiańskiej rodziny anglo-irlandzkiej. Dzieciństwo spędziła w rodzinnej posiadłości w Lissadell; hrabstwo Sligo w północno-zachodniej Irlandii (na zdjęciu po lewej dom rodzinny Gore-Both’ów).
Rodzina była zaprzyjaźniona z poetą i dramaturgiem Williamem Butlerem Yeatsem, który często odwiedzał ich dom; jego idee artystyczne i poglądy społeczno-polityczne wywarły w przyszłości duży wpływ na młodą Konstancję i jej siostrę Ewę.
Konstancja studiowała sztuki piękne w Londynie, a w 1898 wyjechała do Paryża aby studiować malarstwo. Poznała tam Polaka malarza Kazimierza Dunin-Markiewicza. Związek z tym o kilka lat młodszym wdowcem zaowocował małżeństwem we wrześniu 1900. Przyjęte powszechnie w Irlandii po dziś dzień określanie jej hrabiną (countess Markiewicz), nie ma podstaw, jej mężowi tytuł hrabiowski nigdy nie przysługiwał. Tytuł hrabiowski noszony przez Markiewiczów nie miał pokrycia z brytyjską nomenklaturą rodów szlacheckich.
Po kilkumiesięcznym pobycie w majątku męża na Ukrainie i później ponownym pobycie w Paryżu, małżeństwo Konstancji i Kazimierza Markiewiczów przeniosło się w 1903 do Dublina, gdzie szybko włączyło się w życie kulturalne elit, a z czasem także w życie polityczne.
Był to okres odradzania się irlandzkiej tożsamości narodowej, czego efektem stało się dążenia do uzyskania niepodległości. Konstancja, podobnie jak inni irlandzcy intelektualiści, zaangażowała się w działalność społeczną i polityczną. Jako przedstawicielka Inghinidhe na hÉireann(Córy Irlandii), organizacji feministycznej, walczącej również o prawa obywatelskie i suwerenność kraju, weszła do Rady Sinn Féin, zalążka przyszłego rządu Irlandii. Założyła Fianna Éireann – odpowiednik ruchu skautowego, jednak o bardziej paramilitarnej formie. Organizacja stawiała przed sobą wiele celów, poprzez łącznie zabawy z wychowaniem miała stać się szkołą irlandzkiego patriotyzmu.
Konstancja Markiewicz związała się również z powstającymi w Irlandii organizacjami związkowymi i socjalistycznymi. Aktywnie organizowała pomoc dla robotników i ich rodzin, uczestników strajków i ofiar lokautu w 1913. W tym samym roku powstały w Irlandii dwie organizacje zbrojne: Irlandzcy Ochotnicy i Irlandzka Armia Obywatelska; Konstancja, jako jedna z niewielu osób obytych z bronią, zajęła się szkoleniem ochotników. Wybuch I wojny światowej przyniósł liczne rozterki ale i nowe nadzieje dla Irlandczyków; dla hrabiny miał również wymiar osobisty. Jej mąż powrócił na Ukrainę – w praktyce oznaczało to koniec ich małżeństwa.
23 kwietnia 1916 wybuchło powstanie wielkanocne. Konstancja Markiewicz wzięła w nim udział, pełniąc funkcję zastępcy dowódcy obrony placu św. Stefana. Po upadku powstania, 30 kwietnia została uwięziona wraz z resztą przywódców powstania. Oskarżona przed sądem wojskowym o zdradę stanu i kolaborację z Niemcami, skazana została na karę śmierci, wkrótce zamienioną na dożywocie (jak podkreślano, tylko ze względu na jej płeć). W czerwcu 1917 wyszła jednak na wolność na mocy amnestii ogłoszonej przez rząd brytyjski, powszechnie potępiany za krwawe represje, i powróciła tryumfalnie do Dublina.
Po raz kolejny została aresztowana 18 maja 1918 wraz z kilkuset członkami i sympatykami partii Sinn Féin. W grudniu 1918, wciąż przebywając w więzieniu, wystartowała w wyborach do Izby Gmin, pierwszych w których miały prawo brać udział kobiety. Zdobywszy mandat, stała się pierwszą kobietą wybraną do parlamentu. Nie zasiadła jednak w ławach poselskich, ponieważ, podobnie jak reszta członków jej partii zbojkotowała Izbę Gmin, tworząc własny narodowy sejm Irlandii – Dáil Éireann. W marcu 1919 opuściła więzienie. Po jednostronnej deklaracji niepodległości i utworzeniu rządu Eamona de Valery mianowana została ministrem pracy. Aresztowana w czerwcu 1919, spędziła w więzieniu 4 miesiące. Po odbyciu kary kontynuowała działalność w konspiracyjnym rządzie. Po raz kolejny aresztowana jesienią 1920,
Podpisanie w 1921 tzw. Traktatu londyńskiego i powołanie Wolnego Państwa Irlandzkiego spowodowało rozłam wśród Irlandczyków, wybuchła dwuletnia wojna domowa. Konstancja Markiewicz przerwała swoją podróż po Stanach Zjednoczonych, jako zdeklarowana przeciwniczka porozumienia rozpoczęła działalność antyrządową. Po raz piąty w życiu została aresztowana w listopadzie 1923, tym razem przez władze irlandzkie, w związku organizacją kampanii na rzecz zwolnienia głodujących więźniów. W więzieniu w imię solidarności sama podjęła głodówkę. Wraz z większością przetrzymywanych została zwolniona po miesiącu.
W kolejnych latach (1924-1927) w dalszym ciągu udzielała się politycznie i społecznie, jako posłanka republikańska (Fianna Fáil), przy reorganizacji harcerstwa, pomagając biednym itd. Zmarła 15 lipca 1927 w Dublinie, w pogrzebie uczestniczyło ponad 100 tysięcy ludzi.
